geschreven op 14 juli 2015 met Sarah Wagemans
foto’s: Sarah Wagemans
(verscheen ook op De Wereld Morgen)
foto’s: Sarah Wagemans
Jos D’Haese van COMAC is hier met Samuel Bootsman en zes andere jongeren naartoe gereden om de evoluties ter plaatse mee te maken en hun sympathie en steun voor de strijd te betonen. Ze hebben meer dan 3000 km afgelegd in een busje en logeren op de camping een beetje buiten de stad
Hij heeft de verwarring ook ervaren. Ze hadden bijvoorbeeld afgesproken met de Syriza-jongeren voor de betoging. Die zouden hier komen met een groot spandoek, maar dat verschijnt niet. Ze hadden dit weekend ook hun officieel oprichtingscongres gepland, maar dat is uitgesteld. Als ze vaststellen dat er niet zoveel Syriza-jongeren op de betoging zijn, horen ze “they will be later”. Maar ze dagen niet op. En een geplande afspraak wordt verplaatst tot een onduidelijk moment. En van uitstel komt afstel.
Toen wij eerder deze week belden met de KKE om een interview, zou men bekijken wanneer men tijd vond. Een tweede en derde telefoontje bracht geen soelaas. De vriendelijke man aan de andere kant wilde wel behulpzaam zijn, “maar,” zo zei hij, “these are very strange and busy times.”
Een interview met Syiza zat er al helemaal niet meer in: na een eerste reply op de mail, werd verder de telefoon niet meer opgenomen. Verwarring alom dus. Wellicht weet ook niemand meer precies wat te zeggen. Standpunten worden ad hoc bepaald, zo lijkt het wel.
Wat de tegenstrijdige berichten concreet allemaal betekenen, is zondagavond nog niet helemaal duidelijk. We concentreerden ons dus meer op de vorm dan op de inhoud. Zoals op de vaststelling dat betogingen hier ook zonder aanvraag kunnen, dat de oproerpolitie vanop afstand en zonder helm een oogje in het zeil houdt, dat een klein black blokje probleemloos de manifestatie kan verlaten en opstappen naar Panepistemiou Street. Het verkeer wordt tegengehouden, de politie volgt op het voetpad, maar wat verderop ontbinden de veeleer jonge anarchisten de betoging en verdwijnen in verschillende richtingen. Probleem opgelost. Van arrestaties en GAS-boetes is geen sprake en iemand oppert “dat zou je in Antwerpen of Brussel eens moeten proberen.”
Zoals we al eerder schreven zijn ook de hekken rond het parlement weg en oppervlakkig gezien lijkt het er dus op dat een vorm van democratie hersteld is: pleinen bezetten, je mening kenbaar maken, betogen, met een vlag staan zwaaien en grote spandoeken met revolutionaire leuzes de lucht insteken, het kan allemaal weer zonder dat je door gemotoriseerde politie in elkaar wordt geknuppeld of met traangas en rubberkogels beschoten.
En zoals de verkiezingen in januari hier hebben aangetoond: met een verstandige campagne, een uitgekiend, gematigd programma, intelligente economische analyses en het werk van vele enthousiastelingen die zich in een brede coalitie verenigen, kan je zelfs verkiezingen winnen en de regering vormen. Vanuit de beweging van de pleinbezettingen van 2010 en 2011 kan dus een beweging groeien die effectief de staat kan veroveren. Zoals Podemos dat in Spanje betracht, zoals het Links Blok in Portugal wil proberen en zoals ook hier bij ons sommigen hardop durven dromen. “Doe de democratie,” heet het dan. En ook “er is wel een alternatief.”
Daarover wilden we een hoopgevend, vrolijk stukje schrijven
Maar zoals François Mitterand antwoordde toen zijn vrouw Danielle hem na zijn eclatante verkiezingsoverwinning in 1981 vroeg “‘Pourquoi maintenant que tu en as le pouvoir ne fais–tu pas ce que tu avais promis ?” (Waarom doe je niet wat je beloofd hebt, nu je de macht hebt?), zei hij: “J’ai gagné un gouvernement mais non pas le pouvoir.” (Ik heb wel de regering veroverd, maar niet de macht). En hij legde haar uit dat hij niet de macht had om tegen de Wereldbank in te gaan, om tegen het IMF in te gaan, om tegen de kapitalisten in te gaan, om het neoliberalisme te stoppen.
In haar memoires zegt Danielle Mitterand daarover “Zo heb ik begrepen dat de regering zijn, president zijn niet tot veel dient in deze aan het kapitalisme onderworpen samenlevingen. Ik heb het veertien jaar van nabij meegemaakt. Zelfs als hij probeerde de meest negatieve kant van het kapitalisme te vermijden, begonnen de dromen al heel snel barsten te vertonen.”
Maandagochtend ziet de wereld er weer helemaal anders uit en worden we brutaal op die realiteit gedrukt: democratie, verkiezingen winnen, een sociaal project uitstippelen, water in je wijn doen, compromisbereidheid tonen, het volk mobiliseren, referenda, betogingen, algemene stakingen,… dat alles vormt onvoldoende tegengewicht tegen de dictatuur van het kapitaal. Syriza, Tsipras, de Griekse regering en het Griekse volk hebben te doen wat hen wordt opgedragen. En terwijl zelfs het eerdere, mildere voorstel van de Troïka per referendum door twee derde van de bevolking wordt afgekeurd, komen de Duitsers geruggesteund door mindere Europese goden met een nog veel stringenter plan en wordt het door de strot geramd.
Het is het einde van de illusie van eender welke vorm van soevereiniteit en democratie: geen land in Europa, geen volk kan zelf bepalen welk beleid het wil voeren, op welke manier ze hun toekomst willen vormgeven, welke prioriteiten volgens hen voorrang dienen te genieten. De Vlaams nationalisten mogen op hun bespottelijke feestdag in hun schijnparlement zoveel over autonomie, zelfbeschikkingsrecht en onafhankelijkheid neuten als ze willen, het zijn leugenachtige illusies. En dus is vandaag iedereen in the war.
Toen het eerder dit jaar nog leek alsof de lente er aankwam – niet alleen hier in België, maar ook in Griekenland en de rest van Europa – betoogden we op de trappen van de Beurs in Brussel om onze steun te betuigen aan Syriza en het Griekse volk. We stonden daar in het gezelschap van de inmiddels hoogbejaarde, maar nog altijd welbespraakte en radicale schrijver en politicus Manolis Glezos.
Hij zit voor Syriza in het Europees Parlement, maar kreeg als jonge snaak vooral bekendheid omdat hij tijdens de Duitse bezetting van Griekenland zo stoutmoedig was geweest om op 30 mei 1941 met zijn compaan Apostolos Santas de Akropolis te beklimmen en de swastika die daar al een maand hing, af te rukken en weg te halen.
Het werd een inspirerend symbool voor alle partisanen in de door de nazi’s onder de voet gelopen landen. Het werd hen door die nazi’s niet in dank afgenomen en ze werden beiden in absentia ter dood veroordeeld. Toen hij later werd gearresteerd, werd hij maandenlang gemarteld in gevangenschap
Maar zoals we weten: de Duitse bezetting was een paar jaar later afgelopen en de man leeft nog steeds. Hij hield daar aan de Beurs – waar sinds kort een betogingsverbod geldt, omdat betogen niet compatibel is met het Biermuseum en niet past in de city-marketing – een virulent pleidooi tegen besparingsmaatregelen en tegen compromissen. Hij kent de Duitsers namelijk en heeft er niet zo bijzonder veel vertrouwen in. Misschien moeten we vandaag met hem vaststellen dat hij gelijk heeft en dat de oorlog die men toen gewonnen waande, vandaag met economische middelen wordt verdergezet. Griekenland is effectief opnieuw bezet gebied
Het lijkt dan ook gepast om de Griekse vlag die vandaag op de Akropolis wappert weg te halen en te vervangen door een swastika. Of althans een hedendaagse Duitse vlag. Want van Griekse volkssoevereiniteit is vandaag duidelijk geen sprake meer. Het heeft dan ook geen zin de symbolen te handhaven.
Op het vliegveld speelt de hele nacht Losing My Religion van R.E.M. door mijn hoofd. Het vormde in Café Styl in Psiri de soundtrack bij onze laatste frappé op het terras. Sarah vertelde dat ze dat jaren geleden met vrienden op gitaar in de metro en op straat speelden en dat het succes had. Ze verdienden er hun boterham en wat meer mee. Het bracht niet zoveel op als Silent Night, maar dat werkte vooral naar het jaareinde. Tijdens de zomermaanden moest je daar niet mee komen aanzetten. Hoe gelovig de Grieken ook zijn en dus altijd bereid tot caritativiteit, je moet ook niet overdrijven
“Consider this, consider this,” neurie ik terwijl we de gebeurtenissen bespreken en de foto’s bekijken. “The hint of the century, consider this, the slip that brought me to my knees, failed… That’s me in the corner, that’s me in the spotlight, losing my religion… I thought that I heard you laughing, I thought that I heard you sing. I think I thought I saw you try” En dan besef ik, razend kwaad en intriest: “I’m losing my religion.
Het gaat daarbij niet zozeer over illusies die we in Syriza of Tsipras hebben gekoesterd. Het lijkt wat makkelijk om de man nu met pek en veren de linkerzijde uit te bannen en hem in het rijtje klasssenverraders bij te zetten, zodat we onszelf als radicaal, principieel en vastberaden kunnen profileren. Dat is te gemakkelijk. Natuurlijk: we hadden Tsipras graag gezien als de oorlogsheld Manolis Glezos die niet plooit onder de ‘fiscal waterboarding‘, die tegen het Duitse vuurpeleton trots, de vuist in de lucht, roept “Lang leve een vrij en onafhankelijk Griekenland!” Of liever nog “Patria o Muerte” natuurlijk. Maar de realiteit is geen roman, Tsipras is geen oorlogsheld, de wapens zijn geen kogels en hij kan misschien zichzelf, maar niet zijn natie en volk opofferen. Temeer daar men strijdt met ongelijke wapens in deze asymetrische oorlog waarbij de ECB de geldkraan dichtdraait en daarbij de Griekse bevolking dermate traumatiseert dat ze door deze shock doctrine volledig lamgeslagen worden.
Het zijn niet de illusies in Syriza die we kwijt zijn. We hadden die niet moeten koesteren en voor velen van ons was de steun voorwaardelijk. We wisten ook dat het kader waarbinnen ze opereerden dat van de EU was, de muntunie, het kapitalisme en de bestaande, economische verhoudingen. Ze waren naïef, zoals wellicht iedereen die het kapitalisme bestrijdt. En het zijn die illusies die we moeten begraven, voorgoed.
Het is zoals Thanos Andritsos van Antarsya ons eerder deze week zei: “Binnen dit Europa is geen sociaal Griekenland mogelijk.” En het lijkt er sterk op dat dit Europa er is om te blijven, gezien de steun die het niet alleen van de Duitse renteniers en mogelijk zelfs van de 12,5 miljoen verarmde paupers geniet, bang als ze zijn dat zij voor de Griekse schulden zullen moeten opdraaien, zoals Bild en andere media hen dagelijks voorhouden. Doordrongen als ze zijn van de leugen dat het juist de armsten zijn, de werklozen, de gepensioneerden en zieken of jongeren die de oorzaak van de crisis zijn, die altijd boven hun stand geleefd hebben.
Dit Europa, dat zoals weleer liever naar onder stampt dan naar boven, kan op geen enkele manier de oplossing van de problemen zijn. En de linkerzijde, wie progressief is, wie gelooft dat je de democratie moet doen, dat er een alternatief mogelijk is, kan maar één conclusie trekken: we moeten uit deze unie treden als we soeverein, als volk, of natie een sociaal beleid willen, als we niet bereid zijn – zoals in Griekenland gebeurt – de kindersterfte te zien stijgen, het aantal zelfmoorden te zien toenemen, prostitutie als een normale broodwinning te beschouwen voor onze moeders, zusters of dochters.
Als we niet willen aanvaarden dat ook hier de mortaliteit door de crisis jaar na jaar toeneemt en mensen sterven van perfect geneesbare ziektes, omdat daar geen geld voor is, aangezien dat naar de banken hoort te gaan, is er maar één conclusie mogelijk: uit de euro stappen, uit de munteenheid, afstand nemen van de euro en opnieuw zelf een beleid uitstippelen.
Want laat ons eerlijk zijn: wat voor zin heeft het om ons blijvend te engageren binnen Hart Boven Hard, mee te werken aan de versterking van de PVDA zodat die – bij voorkeur in coalitie met misschien de SP.a, Groen, de vakbonden, het middenveld, de radicale linkerzijde – op een dag groot genoeg wordt om een regering te vormen? Als elk beleid, elk alternatief, elke poging via de burgerlijke democratie vastloopt op een economisch dictaat, op een openlijke wurging van een bevolking, op een totaal misprijzen voor de uitdrukking van de wil van het volk
De hekken rond het parlement op Syntagma zijn weg en men mag betogen. Zoveel men wil. Men mag de regering kiezen die men wil. Men mag zich uitspreken in referenda. Zoveel men wil, de hele dag, elke dag als men dat graag doet
Het betekent allemaal niets, het is een lege doos, een leugen.
Een alternatief is mogelijk, maar het zal een heel andere strategie vergen, een heel andere aanpak. En het zal niet noodzakelijk lollig blijven. We zijn namelijk allemaal een beetje in the war.
I’m losing my religion.
Ministerie van Agitatie 